
Stadhuis, Leiden (2021-2022)
Restauratie van de renaissancegevel van het Stadhuis van Leiden
In 2021 kregen wij de directe opdracht van de gemeente Leiden om de complete renaissancegevel van het stadhuis aan de Breestraat te restaureren. Deze opdracht, die een belangrijke historische waarde vertegenwoordigt, hebben wij met grote zorg uitgevoerd in nauwe samenwerking met TAK-architecten. Met 1 van de oudste gevels die nog in Nederland behouden gebleven is.

De voorgevel van het stadhuis, naar een ontwerp uit 1595 van de renaissance-architect Lieven de Key, heeft een bewogen geschiedenis. Het laat zestiende-eeuwse bouwwerk was een voortzetting van het Leidse stadhuis dat al omstreeks 1350 bestond. Na een verwoestende brand in 1929 werd een groot deel van het gebouw volledig vernieuwd, terwijl de renaissancegevel in originele stijl werd hersteld. Onze taak was om de harmonie in de gevel, die door de jaren heen verloren was gegaan, opnieuw tot leven te brengen.
Een harmonieus gevelbeeld
Een van de uitdagingen bij dit project was het samenbrengen van twee zichtbaar verschillende geveldelen, die in de loop der jaren niet harmonieus waren gebleven. In samenwerking met TAK-architecten, hebben wij ervoor gezorgd dat deze delen weer in balans werden gebracht. Dit gebeurde door middel van uiterst precieze laserreiniging, waarbij per vierkante meter werd bepaald in welke gradatie gelaserd moest worden.
Om een indruk te geven: sommige delen van de gevel werden slechts minimaal gelaserd, terwijl andere plekken een veel omvangrijkere laserbehandeling kregen. Deze maatwerkbenadering heeft ervoor gezorgd dat de gevel zijn oorspronkelijke uitstraling terugkreeg. In totaal hebben wij circa 1100 m² oppervlak gelaserd.
Natuursteen en voegwerk
Bij de restauratie is waar nodig een deel van het natuursteen plaatselijk vervangen en opnieuw ingeboet. Het merendeel van het natuursteen bestond uit Obernkirchener en Bentheimer zandsteen. Daarnaast is al het voegwerk over de gehele gevel vervangen, waardoor het geheel weer een verfijnde en authentieke uitstraling heeft gekregen.
Details en schilderwerk
Een ander opvallend element van de restauratie waren de obelisken, die opnieuw zijn verguld om hun historische grandeur te herstellen. Ook het historische schilderwerk maakte deel uit van de opdracht. Elk detail van de gevel kreeg de aandacht die het verdient om de rijke geschiedenis van het stadhuis eer aan te doen.
Een internationaal team en een muzikaal tintje
Voor dit project maakte Venema deels gebruik van Italiaanse werknemers, die enkele jaren bij ons in dienst waren. Hun expertise was een waardevolle aanvulling op de authentieke technieken die tijdens de restauratie werden toegepast. Bovendien hebben zij het Nederlandse team veel geleerd over laserreiniging, wat de samenwerking extra bijzonder maakte.Een leuke anekdote: een van onze Italiaanse werknemers, die tevens operazanger is, zorgde elke ochtend om zeven uur voor een muzikale start van de dag vanaf de steiger. Hoewel dit aanvankelijk werd gewaardeerd, begonnen er na enkele maanden toch wat klachten binnen te komen over zijn enthousiasme.
Voor en na
Dankbaarheid voor samenwerking
Wij bedanken de gemeente Leiden en TAK-architecten voor hun vertrouwen en de prettige samenwerking bij dit bijzondere project. Het was een eer om te werken aan zo’n historisch en iconisch Rijksmonument, en met ons team een bijdrage te leveren aan het behoud van de rijke historie van Leiden.